Hóa học 10 mang đến cho các em nhiều kiến thức cơ bản làm nền tảng cho những bài học sau. Ở những bài học đầu tiên về liên kết hóa học, các em sẽ được học về liên kết cộng hóa trị. Vậy liên kết cộng hóa trị là gì và có những lưu ý gì khi học bài này, cùng tìm hiểu trong bài viết sau đây.
Liên kết cộng hóa trị là gì?
Trong các loại liên kết hóa học, liên kết cộng hóa trị mà một liên kết hóa học phổ biến. Nó được xem là một trong những loại liên kết được hình thành giữa hai nguyên tử phi kim có giá trị điện mang giá trị âm tương tự hoặc tương đối gần nhau.
Xét về lịch sử, liên kết cộng hóa trị được ra đời năm 1939. Đây là năm thuật ngữ này được sử dụng lần đầu tiên. Tuy nhiên, Irving Langmuir đã đưa thuật ngữ này vào năm 1919 với mục đích mô tả các cặp electron được chia sẻ bởi các nguyên tử lân cận. Đến ngày nay, liên kết cộng hóa trị là liên kết giữa hai nguyên tử hoặc ion có các cặp electron được chia sẻ với nhau. Như vậy, thuật ngữ liên kết cộng hóa trị là gì từ khi mới ra đời cho đến bây giờ, đều được giới khoa học hiểu đồng nhất nhau.
>> Tìm hiểu thêm về khái niệm hóa trị: Hóa trị và số oxi hóa – Kiến thức tổng quan cần nắm rõ
So sánh liên kết ion và liên kết cộng hóa trị
>>> Ôn tập lại về khái niệm liên kết Ion tại: Liên kết ion – tinh thể ion: Học tốt hóa 10 cùng Toppy
Trước tiên, chúng ta sẽ nhìn điểm giống nhau giữa hai liên kết này. Có thể thấy, đây đều là liên kết nguyên tử. Song, bản chất lại hoàn toàn khác nhau về tính chất và cấu trúc. Liên kết giữa hai ion gọi là liên kết ion còn liên kết giữa các cặp electron do hai nguyên tử liên kết theo một hướng cố điện gọi là cộng hóa trị. Hơn thế nữa nó cũng khác nhau rõ nét, thể hiện ở những điểm sau:
| Liên kết cộng hóa trị | Liên kết ion |
| Cơ chế hình thành: giữa 2 phi kim hoặc kim loại có độ âm điện giống nhau. | Cơ chế hình thành: giữa 1 nguyên tố phi kim và 1 nguyên tố kim loại. |
| Hình dạng cố định: Có | Hình dạng cố định: không |
| Điểm nóng chảy và điểm sôi thấp | Điểm nóng chảy và điểm sôi cao |
| Độ phân cực thấp và dễ cháy, ở nhiệt độ phòng sẽ có trạng thái lỏng hoặc khí | Độ phân cực cao và khó cháy, ở nhiệt độ phòng có trạng thái rắn |
Như vậy, có thể thấy rõ sự khác nhau giữa hai liên kết này. Đồng thời, các em cũng hiểu rõ hơn liên kết cộng hóa trị là gì rồi nhé.
Các loại liên kết cộng hóa trị
Có 5 loại liên kết cộng hóa trị, song khi học bài liên kết cộng hóa trị lớp 10, chúng ta sẽ học sâu hơn 2 loại liên kết đó chính là liên kết cộng hóa trị có cực và liên kết cộng hóa trị không cực. Song, chúng ta sẽ đi tìm hiểu cá loại liên kết cộng hóa trị là gì nhé.
Liên kết đơn phân tử
Liên kết đơn phân tử là liên kết đầu tiên được nhắc đến trong các loại liên kết cộng hóa trị ngày hôm nay. Nó là liên kết mà 2 phần tử đều chia sẻ 1 cặp electron duy nhất. Tính chất của liên kết này khá khá yếu và mật độ nhỏ hơn liên kết đôi hoặc ba.
Ví dụ của loại liên kết này chính là liên kết giữa H2 và Cl2 để tạo thành hợp chất axit HCl.
Liên kết đôi phân tử
Tương tự như liên kết đơn phân tử, thì ở liên kết này, hai nguyên tử chia sẻ hai cặp electron cho nhau. Nếu so sánh, loại liên kết này mạnh hơn liên kết đơn song cũng có nhược điểm là kém ổn định hơn.
Liên kết đôi là khi hai nguyên tử chia sẻ hai cặp electron với nhau. Nó được mô tả bởi hai đường ngang giữa hai nguyên tử trong một phân tử. Loại liên kết này mạnh hơn nhiều so với liên kết đơn, nhưng kém ổn định hơn.
Ví dụ cho liên kết đôi phân tử là C2H2
Liên kết hóa trị có cực
Khi các electron dùng chung giữa hai nguyên tử không được chia sẻ với nhau thì sẽ hình thành liên kết cộng hóa trị có cực. Nó xảy ra khi nguyên tử có độ âm điện cao hơn nguyên tử mà nó chia sẻ. Tức là độ âm điện của hai nguyên tử không bằng nhau mà nghiêng về một trong hai nguyên tử độ.
Lúc này, nguyên tử có độ âm điện cao hơn sẽ có lực hút mạnh hơn khiến cho đó các electron được chia sẻ không đồng đều, dịch chuyển nhiều hơn về phía nguyên tử có độ âm điện cao. Kết quả của liên kết này chính là sẽ hình thành một thế tĩnh điện.
Ví dụ điển hình của liên kết cộng hóa trị có cực là liên kết hidro, trong đó một nguyên tử hidro tương tác với nguyên tử oxi, flo hoặc một nguyên tử hidro khác trong một phân tử hoặc nhóm hóa học khác. Liên kết này hình thành nhưng yếu và tạo ra thế tĩnh điện không cân bằng.
Liên kết cộng hóa trị không cực là gì
Liên kết cuối cùng trong liên kết cộng hóa trị chính là liên kết hóa trị không cực. Khác hoàn toàn với liên kết có cực, ở đây, các nguyên tử chia sẻ các electron bằng nhau. Nó được xảy ra khi hai nguyên tử có lực tương tự hoặc cùng điện tử. Lực điện tử càng gần thì lực hút càng mạnh.
Tóm lại,thông qua bài học trên, chúng ta đã hiểu được khái niệm liên kết cộng hóa trị là gì, so sánh được điểm giống nhau và khác nhau giữa liên kết cộng hóa trị và liên kết ion cũng như biết được các loại liên kết trong liên kết hóa học này. Chúc các em học tốt và thực hành được các kiến thức liên quan đến bài học ngày hôm nay nhé.
> Xem thêm các bài viết cùng chủ đề tại:
- Liên hệ giữa cung và dây – Lý thuyết cần nhớ
- Liên hệ giữa phép chia và phép khai phương – Học toán 9
- Liên hệ giữa phép nhân và phép khai phương – Học tốt Toán
Giải pháp toàn diện giúp con đạt điểm 9-10 dễ dàng cùng Toppy
Với mục tiêu lấy học sinh làm trung tâm, Toppy chú trọng việc xây dựng cho học sinh một lộ trình học tập cá nhân, giúp học sinh nắm vững căn bản và tiếp cận kiến thức nâng cao nhờ hệ thống nhắc học, thư viện bài tập và đề thi chuẩn khung năng lực từ 9 lên 10.
Kho học liệu khổng lồ
Kho video bài giảng, nội dung minh hoạ sinh động, dễ hiểu, gắn kết học sinh vào hoạt động tự học. Thư viên bài tập, đề thi phong phú, bài tập tự luyện phân cấp nhiều trình độ.Tự luyện – tự chữa bài giúp tăng hiệu quả và rút ngắn thời gian học. Kết hợp phòng thi ảo (Mock Test) có giám thị thật để chuẩn bị sẵn sàng và tháo gỡ nỗi lo về bài thi IELTS.
Nền tảng học tập thông minh, không giới hạn, cam kết hiệu quả
Chỉ cần điện thoại hoặc máy tính/laptop là bạn có thể học bất cứ lúc nào, bất cứ nơi đâu. 100% học viên trải nghiệm tự học cùng TOPPY đều đạt kết quả như mong muốn. Các kỹ năng cần tập trung đều được cải thiện đạt hiệu quả cao. Học lại miễn phí tới khi đạt!
Tự động thiết lập lộ trình học tập tối ưu nhất
Lộ trình học tập cá nhân hóa cho mỗi học viên dựa trên bài kiểm tra đầu vào, hành vi học tập, kết quả luyện tập (tốc độ, điểm số) trên từng đơn vị kiến thức; từ đó tập trung vào các kỹ năng còn yếu và những phần kiến thức học viên chưa nắm vững.
Trợ lý ảo và Cố vấn học tập Online đồng hành hỗ trợ xuyên suốt quá trình học tập
Kết hợp với ứng dụng AI nhắc học, đánh giá học tập thông minh, chi tiết và đội ngũ hỗ trợ thắc mắc 24/7, giúp kèm cặp và động viên học sinh trong suốt quá trình học, tạo sự yên tâm giao phó cho phụ huynh.
