Glucozơ được biết đến là một loại cacbohiđrat. Chúng tồn tại trong hầu hết các bộ phận của con người, thực vật và động vật. Vậy glucozơ là gì? Tính chất vật lý và tính chất hóa học của chất này ra sao và trạng thái tự nhiên thế nào? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp mọi thắc mắc trên.
Trạng thái tự nhiên của Glucozơ là gì?
Trạng thái tự nhiên của glucose là gì hẳn là điều mà chúng ta quan tâm. Glucozơ là chất rắn rất dễ tan trong nước. Tinh thể glucozơ không màu.Chúng có vị ngọt tuy nhiên không ngọt bằng đường mía.
Trạng thái tự nhiên của Glucozơ như sau:
- Chúng tồn tại trong hầu hết các bộ phận của thực vật nhiều nhất là ở các loại quả chín. Đặc biệt là trong quả nho vi thế chúng được gọi là đường nho.
- Glucozơ chiếm khoảng 30% trong thành phần của mật ong.
- Con người và động vật đều có một lượng glucozơ nhất định trong cơ thể.
>> Đăng ký học thử miễn phí môn Hóa học từ lớp 8 đến lớp 12
Cấu tạo phân tử của glucozơ
Công thức phân tử của glucozơ là C6H12O6. Chúng được xác định dựa trên kết quả của các thí nghiệm đó là:
- Glucozơ tham gia vào phản ứng tráng bạc và chúng bị oxi hóa bởi nước brom. Sản phẩm tạo thành là axit gluconic => có nhóm CH=O trong phân tử.
- Glucozơ khi tác dụng với Cu(OH)2 sẽ tạo ra dung dịch có màu xanh lam. Điều này chứng tỏ phân tử glucozơ có chứa nhiều nhóm OH ở vị trí kề nhau.
- Glucozơ cũng sẽ tạo este chứ 5 gốc axit CH3COO => có 5 nhóm OH.
- Khi tiến hành khử hoàn toàn glucozơ, chúng ta sẽ thu được hexan => 6 C tạo thành mạch không phân nhánh.
Như vậy có thể thấy rằng Glucozơ là hợp chất tạp chức. Chúng tồn tại ở dạng mạch hở phân tử và có cấu tạo của một anđehit đơn chức cùng với ancol 5 chức. Công thức là:
CH2OH – CHOH – CHOH – CHOH – CHOH – CH = O
Viết gọn: CH2OH[CHOH]4CHO
Trong đó người ta sẽ đánh số thứ tự của cacbon bắt đầu từ nhóm CH = O.
Trong thực tế thì glucozơ sẽ tồn tại chủ yếu ở hai dạng mạch vòng là: α – glucozơ và β – glucozơ.
Tính chất hóa học của glucozơ là gì?
Khi biết được tính chất hóa học của glucozơ là gì chúng ta có thể làm các bài tập hóa một một cách dễ dàng hơn. Glucozơ sẽ có tính chất hóa học như của anđehit đơn chức và ancol đa chức. Cụ thể là:
Tính chất của ancol đa chức
Glucozơ tác dụng với Cu(OH)2 ở nhiệt độ thường thì glucozơ sẽ có khả năng làm tan kết tủa Cu(OH)2 và tạo thành dung dịch phức đồng glucozơ có màu xanh lam. Phương trình hóa học như sau:
2C6H12O6 + Cu(OH)2 → (C6H11O6)2Cu + 2H2O
Khi Glucozơ phản ứng tạo este, sản phẩm tạo ra chứa 5 gốc axit axetic trong phân tử khi tham gia phản ứng với anhiđrit axetic (CH3CO)2O, có mặt piriđin.
Tính chất của anđehit
Phản ứng tráng bạc của glucozơ
Dung dịch AgNO3 có khả năng oxy hóa Glucozơ ở trong môi trường NH3. Sản phẩm tạo thành là muối amoni gluconat và bạc. Chúng sẽ bám vào thành ống nghiệm và chúng ta có thể nhìn thấy. Phương trình như sau:
CH2OH[CHOH]4CHO + 2AgNO3 + 3NH3 + H2O (đk: to) → CH2OH[CHOH]4COONH4 + 2Ag + 2NH4NO3
Glucozơ bị oxi hóa bởi Cu(OH)2
Glucozơ bị oxi hóa bởi Cu(OH)2 trong môi trường kiềm. Kết quả sẽ tạo thành muối natri gluconat, đồng (I) oxit và H2O. Ta có phương trình:
CH2OH[CHOH]4CHO + 2Cu(OH)2 + NaOH (đk: to)→ CH2OH[CHOH]4COONa + Cu2O ↓(đỏ gạch) + 3H2O
Glucozơ bị khử bằng hiđro
Khi dẫn khí hiđro vào dung dịch glucozơ đun nóng có thêm chất xúc tác Ni, chúng ta sẽ thu được một poliancol còn gọi là sobitol:
CH2OH[CHOH]4CHO + H2 (đk: to, Ni) → CH2OH[CHOH]4CH2OH
Phản ứng lên men Glucozơ
Khi có enzim xúc tác thì Glucozơ sẽ bị lên men. Sản phẩm tạo ra là ancol etylic và khí cacbonic. Phương trình của chúng như sau:
C6H12O6 (đk: enzim, 30-35oC) → 2C2H5OH + 2CO2 ↑
Điều chế glucozơ
Sẽ có 2 cách để điều chế glucozơ trong công nghiệp đó là:
- Thủy phân tinh bột với chất xúc tác là axit clohiđric hoặc enzim.
- Thủy phân xenlulozơ (mùn cưa, tro trấu…) cùng với xúc tác là axit clohiđric tạo thành glucozơ được dùng trong sản xuất ancol etylic.
Ứng dụng của glucozơ
Glucozơ thường được ứng dụng trong những lĩnh vực sau đây:
- Làm thuốc tăng lực dành cho trẻ em, người già và cả người suy nhược cơ thể. Bởi trong glucozơ có chứa là một chất dinh dưỡng cơ bản giúp tạo ra năng lượng để cơ thể hoạt động tốt hơn.
- Chúng cũng được dùng để tráng gương và tráng ruột phích.
- Glucozơ là chất trung gian dùng để sản xuất ancol etylic từ nguyên liệu tinh bột hoặc xenlulozơ.
>> Toppy – Ứng dụng dạy học trực tuyến hàng đầu Việt Nam
Fructozơ, đồng phân của glucozơ
Sau khi tìm hiểu về glucozơ là gì chúng ta hãy cùng lướt qua một chút về Fructozơ vì đây là một đồng phân của glucozơ và cũng có nhiều ứng dụng khác nhau. Fructozơ sẽ có công thức cấu tạo dạng mạch hở như sau:
CH2OH – CHOH – CHOH -CHOH – CO – CH2OH
Tính chất vật lý của chất này là:
- Là tinh thể không màu, dễ tan trong nước, có vị ngọt hơn đường mía.
- Chúng tồn tại nhiều trong quả ngọt và chiếm tới 40% thành phần của mật ong.
Tính chất hóa học:
- Fructozơ có tính chất hóa học của một ancol đa chức và cacbohidrat không no (có phản ứng cộng hidro).
- Fructozơ có thể bị oxi hóa bởi dung dịch AgNO3 trong môi trường có chất xúc tác NH3 và Cu(OH)2 ví Fructozơ (đk: OH-) ⇔ Glucozơ.
Bạn đã nắm rõ glucozơ là gì chưa nào? Hãy ghi nhớ để việc học tập môn hóa 9 dễ dàng hơn nhé.
Xem thêm:
Giải pháp toàn diện giúp con đạt điểm 9-10 dễ dàng cùng Toppy
Với mục tiêu lấy học sinh làm trung tâm, Toppy chú trọng việc xây dựng cho học sinh một lộ trình học tập cá nhân, giúp học sinh nắm vững căn bản và tiếp cận kiến thức nâng cao nhờ hệ thống nhắc học, thư viện bài tập và đề thi chuẩn khung năng lực từ 9 lên 10.
Kho học liệu khổng lồ
Kho video bài giảng, nội dung minh hoạ sinh động, dễ hiểu, gắn kết học sinh vào hoạt động tự học. Thư viên bài tập, đề thi phong phú, bài tập tự luyện phân cấp nhiều trình độ.Tự luyện – tự chữa bài giúp tăng hiệu quả và rút ngắn thời gian học. Kết hợp phòng thi ảo (Mock Test) có giám thị thật để chuẩn bị sẵn sàng và tháo gỡ nỗi lo về bài thi IELTS.
Nền tảng học tập thông minh, không giới hạn, cam kết hiệu quả
Chỉ cần điện thoại hoặc máy tính/laptop là bạn có thể học bất cứ lúc nào, bất cứ nơi đâu. 100% học viên trải nghiệm tự học cùng TOPPY đều đạt kết quả như mong muốn. Các kỹ năng cần tập trung đều được cải thiện đạt hiệu quả cao. Học lại miễn phí tới khi đạt!
Tự động thiết lập lộ trình học tập tối ưu nhất
Lộ trình học tập cá nhân hóa cho mỗi học viên dựa trên bài kiểm tra đầu vào, hành vi học tập, kết quả luyện tập (tốc độ, điểm số) trên từng đơn vị kiến thức; từ đó tập trung vào các kỹ năng còn yếu và những phần kiến thức học viên chưa nắm vững.
Trợ lý ảo và Cố vấn học tập Online đồng hành hỗ trợ xuyên suốt quá trình học tập
Kết hợp với ứng dụng AI nhắc học, đánh giá học tập thông minh, chi tiết và đội ngũ hỗ trợ thắc mắc 24/7, giúp kèm cặp và động viên học sinh trong suốt quá trình học, tạo sự yên tâm giao phó cho phụ huynh.
